Της Νόρας Κοντοστεργίου, Ψυχολόγου, ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπεύτριας

www.plus.google.com

Οι άνθρωποι ως επί το πλείστον αρέσκονται στο να σχετίζονται μεταξύ τους και να σχηματίζουν ομάδες, οικογένειες και ζευγάρια. Είναι τότε που ο κάθε ένας από εμάς προσπαθεί να ταιριάξει το δικό του κόσμο με αυτόν του διπλανού του. Συναισθηματικά το άτομο αποκτά δυνατότητες που μόνο του, σε έναν κόσμο απολύτως μοναχικό και ξεκομμένο από τους άλλους θα ήταν τουλάχιστον  αδύνατο.

Και ενώ ο θεσμός της οικογένειας περνάει κρίση, οι κοινωνικές μας δομές εξακολουθούν να μας κατευθύνουν προς το γάμο και την ολοκλήρωσή μας μέσα από τους απογόνους μας. Είναι σύνηθες για ένα ζευγάρι να γνωρίζεται, να ερωτεύεται να συζεί και να καταλήγει στο γάμο. Ο κάθε σύντροφος έχει τις δικές του προσδοκίες, τα δικά του όνειρα και λαχταρά να τα ικανοποιήσει μέσα από το σύντροφό του. Ο έρωτας στις περισσότερες των περιπτώσεων δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι όλα είναι δυνατά, όλα είναι ταιριαστά  και πως ο ένας είναι αρμονικά πλασμένος για τον άλλον.

Αλλά σπάνια είναι έτσι… Το όραμα των κοινών επιδιώξεων, του κοινού σκοπού, του κοινού τους ταξιδιού στη ζωή, είναι μια διαδικασία που χρειάζεται δουλειά και μάλιστα σκληρή δουλειά.

Ο κάθε ένας από εμάς μπαίνει στη σχέση του γεμάτος ανησυχίες, αγωνίες, φόβους και άμυνες που κουβαλάει μέσα του και επηρεάζουν ανά πάσα στιγμή τον τρόπο που σχετίζεται με το ταίρι του. Πάνω στο σύντροφό του προβάλει όλα όσα θέλει, ονειρεύεται, φαντασιώνεται. Ο σύντροφος γίνεται ο καμβάς που ο άλλος αχόρταγα ποθεί να τον χρησιμοποιεί ως μέσο για την πραγματοποίηση των προσδοκιών του. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η απογοήτευση δεν αργεί να έρθει. Η ελπίδα και οι θετικές προσδοκίες γρήγορα μετατρέπονται σε απογοήτευση, ματαίωση και θύμο. Ο κάθε σύντροφος πασχίζει να εδραιώσει τη θέση του, το ρόλο της δικής του εξουσίας και ο αγώνας της προσωπικής και συναισθηματικής του επιβίωσης και κυριαρχίας ξεκινάει.

Είναι σαν το μωρό που κλαίει και σπαράζει μέχρι να έρθει η μητέρα του και να καταλάβει από τι έχει ανάγκη. Τόσο βαθιά και πίσω πάει αυτή η επιθυμία για κατανόηση και παρηγοριά, για άμεση ικανοποίηση και απόλαυση, για ανακούφιση και εξασφάλιση της επιβίωσης. Αυτές οι μνήμες από αυτή την πολύ πρώιμη βρεφική ηλικία, μας συνοδεύουν και μας ακολουθούν και σε όλα τα επόμενα στάδια της εξέλιξής μας. Μέσα από τη σχέση με το σύντροφό μας αναδεύεται αυτή η βαθιά επιθυμία για στοργή, φροντίδα, αγάπη και απόλυτη ταύτιση. Ξαναγεννιέται  η επιθυμία για εξιδανίκευση και αρμονία, για ενότητα και απόλυτη κατανόηση. Όμως, καθώς προχωράνε οι σχέσεις, οι σύντροφοι καλούνται να αντιμετωπίσουν ο ένας τον άλλον και  να καταλάβουν τη διαφορετικότητά τους.

Συχνά, στο ιατρείο μου σε συνεδρίες ζευγαριών  συναντάω  συντρόφους  με τόσο πολύ θυμό και τέτοια ανικανότητα επικοινωνίας και συνεννόησης που χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα συνεδριών για να αποκατασταθεί έστω ένα μικρό κομμάτι υγιούς επικοινωνίας, για να αρχίσουν να συστήνονται ξανά ο ένας στον άλλον.

Συνήθως είναι ζευγάρια που έχουν πορευτεί μαζί κουβαλώντας  θυμό και απογοήτευση, μα είχαν δυσκολία να το παραδεχτούν και να εκφράσουν τη συναισθηματική τους δυσκολία με ένα χρήσιμο και δημιουργικό τρόπο για τους ίδιους άλλα και το σύντροφό τους. Είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι όσο κι αν επιθυμούν να είναι μαζί άλλο τόσο πρέπει να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά συναισθήματα που ξεπηδούν μέσα σε κάθε σχέση.

Ζητήματα ανταγωνισμού, εξουσίας, διαφορετικότητας των δυο φύλων, συναισθηματικής νοημοσύνης, κ.λ.π. Το δυσκολότερο σημείο είναι εκείνο που ο κάθε σύντροφος χρειάζεται να αντιμετωπίσει τα δικά του τυφλά και σκοτεινά σημεία, είναι τότε που θα πρέπει να σταματήσει να κατηγορεί το σύντροφό του για όλα του τα προβλήματα και όλες του τις απογοητεύσεις και καλείται να παραδεχτεί  τις δικές του αδυναμίες και τα δικά του λάθη.

Το να στέκεται κανείς αντιμέτωπος με τις δικές του υπερφίαλες προσδοκίες και να νιώθει ξεγυμνωμένος από τις άμυνες που χρησιμοποιεί για να αποφύγει να δει την αλήθεια δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.

Για να επιβιώσει μια σχέση και να αντέξει στο χρόνο,οι σύντροφοι καλούνται να εφοδιαστούν με υπομονή,  επιμονή και επικοινωνιακή διάθεση.

Ένα συχνό φαινόμενο που μας πληροφορεί για την έλλειψη ικανότητας ενήλικης και ώριμης επικοινωνίας μεταξύ των ζευγαριών είναι όταν ζητούν από το σύντροφό τους να έχει καταλάβει τι σκεφτόντουσαν  και τι επιθυμούσαν χωρίς να  χρειάζεται να το πουν ή να το ζητήσουν. Με αυτή τη φαινομενικά παράλογη συμπεριφορά καταλαβαίνουμε γιατί πολλές φορές τα ζευγάρια λειτουργούν στη σχέση τους όχι ως ενήλικες, αλλά σαν μωρά που απλά περιμένουν να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους.

Όταν οι ενήλικες μπαίνουν στη σχέση τους χωρίς να έχουν δει κάποια από τα τραύματα της παιδικής τους ηλικίας, αλλά και χωρίς να έχουν αναγνωρίσει πως τα δικά τους βιώματα επηρεάζουν τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες που έχουν από τους συντρόφους τους αλλά και από τα παιδιά τους, τότε οι πιθανότητες για μια επιτυχημένη και ισορροπημένη οικογενειακή ζωή είναι ελάχιστες.

Το μοντέλο των γονιών του κάθε ενός, αποτελεί το πρότυπο για τις μεταγενέστερες σχέσεις του και αυτού του είδους η κληρονομιά είναι μια βάση πάνω στην οποία στηρίζει τις δικές του προσπάθειες για σύνδεση και επαφή με το σύντροφό του. Η επανάληψη συνειδητών και ασυνείδητων μοτίβων  συμπεριφοράς είναι αναπόφευκτη. Η συνειδητοποίηση ότι ένα μεγάλο μέρος της εκάστοτε συμπεριφοράς  οφείλεται στα βιώματά του και η προσπάθεια έλεγχου πάνω στις αχαλίνωτες ασυνείδητες επιθυμίες είναι ένας δρόμος που αν τον ακολουθήσει κανείς μπορεί να επωφεληθεί και να κουμαντάρει την πορεία της δικιάς του σχέσης, της δικιάς του οικογένειας.

Ο σεβασμός για τις διαφορετικές ανάγκες του άλλου, η κατανόηση της διαφορετικότητάς του, η αναγνώριση της πιθανής συμβατότητας ή ασυμβατότητας μεταξύ τους, μπορούν να βοηθήσουν προς μια κατεύθυνση πιο υγιή και πιο συμβατή με την ενήλικη ζωή. Το ότι πολλοί φέρονται και λειτουργούν με τους κανόνες της βρεφικής ηλικίας είναι σίγουρα μια συναισθηματική κατάσταση που χρειάζεται δουλειά, πολλές φόρες τη βοήθεια των εξειδικευμένων ψυχολόγων σε θέματα σχέσεων και βέβαια πάνω από όλα διάθεση για αλλαγή και κατανόηση του εαυτού μας και του συντρόφου μας.

Η αποδοχή του εαυτού μας και των εμπειριών μας,

η αποδοχή των θετικών και αρνητικών στοιχείων του σημαντικού άλλου στη ζωή μας,

αποτελεί το Α και το Ω των προσδοκιών μας.

Όσο πιο κοντά είναι κανείς στην αποδοχή του εαυτού του τόσο πιο κοντά είναι στην πιθανότητα μιας ζωής γεμάτης με πλούσιες συναισθηματικές εμπειρίες.  Μέσα από τη διαδικασία της μάθησης, της σκληρής δουλειάς με τον εαυτό μας, την αγάπη για δημιουργία και την ανάληψη των ευθυνών μας, δημιουργούμε ένα πεδίο μέσα στο οποίο καλλιεργούμε τις προϋποθέσεις  για μια σωστή και ισορροπημένη σχέση με τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους.