Γράφει η Νίκη – Αικατερίνη Μπαρπαγιάννη, Κλινική Ψυχολόγος

«-Κάθε βράδυ είμαι εδώ και περιμένω να βγεις
Στο μπαλκόνι να δεις εμέ να σε προσμένω
Είναι λίγα τα λόγια που μπορείς να μου πεις
Μα για κάθε λέξη σου εγώ πεθαίνω»

…

«Καλή σου νύχτα, χίλιες φορές καλή σου νύχτα.  -Χίλιες φορές κακή χωρίς το φως σου.

-Καληνύχτα καληνύχτα τούτη η πίκρα του χωρισμού έχει μια γλύκα τόση που καληνύχτα θα σου λέω μέχρι να ξημερώσει.»

Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ

Ποιος μένει ασυγκίνητος στα λόγια των «αιώνιων» νέων εραστών που έζησαν τον απόλυτο ρομαντικό έρωτα, και οδηγήθηκαν στο μονοπάτι του θανάτου, λόγω της απαγορευμένης φύσης του, όπως αυτή επιβλήθηκε από τις οικογενειακές επιταγές και των δυο;  Ίσως οι περισσότεροι από εμάς να μη βιώσουμε την ομορφότερη και «πιο θλιβερή ιστορία» αγάπης, μα αποτελεί κρυφός πόθος των περισσοτέρων. Μας διαφεύγει βέβαια πως η ιστορία των δυο αδικοχαμένων νέων τελειώνει πρόωρα και θα έπρεπε να θέσουμε το κυνικό μα αληθινό ερώτημα «Τι θα γινόταν αν ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα δεν είχαν χαθεί; Θα κρατούσε ο ιερός έρωτά τους;»

Το πρώτο σενάριο είναι ότι η σχέση τους θα τελειώσει άδοξα, όπως  οι περισσότερες σχέσεις των απλών, «έξω-λογοτεχνικών» όντων.  Η παθιασμένη  αγάπη τους, (ή αλλιώς εμμονική αγάπη), δε συντηρεί μακροχρόνιες σχέσεις. Πέραν από την ένταση, το σεξουαλικό ενδιαφέρον και  την αφοσίωση, τα οποία περιλαμβάνονται και στη ρομαντική μορφή αγάπης, η παθιασμένη αγάπη χαρακτηρίζεται και από αισθήματα άγχους, ανασφάλειας, που απορρέουν από την εμμονική ενασχόληση του ενός με τον άλλο και κλονίζει την ισορροπία της σχέσης πυροδοτώντας αίσθημα δυσαρέσκειας, θυμό και συγκρούσεις.

Μπαίνοντας σε μια στενή σχέση οι περισσότεροι στερούνται των βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων που κάνουν μια σχέση να ανθίσει. Πιθανόν με την πάροδο των ετών οι πρωταγωνιστές μας να νιώθουν τη φθορά να τους ξεπερνά,  να μην είναι σε θέση να σκεφτούν καθαρά για το σύντροφό τους και να μην αναγνωρίσουν τις όποιες παρανοήσεις τρέφουν στις κρίσεις τους για τον άλλο. Αναλυτικότερα, οι προσδοκίες που έχουμε για τη σχέση συνιστούν το πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπουμε τις πράξεις του άλλου. Η δύναμη των συναισθημάτων, των προσδοκιών, η εξάρτηση και η συνήθως αυθαίρετη συμβολική νοηματοδότηση που αποδίδουν στις ενέργειες του συντρόφου τους οι ερωτευμένοι, τους κάνουν να τις παρερμηνεύουν.  Οι συγκρούσεις, ως αποτέλεσμα της διαταραγμένης  επικοινωνίας, δεν αντιμετωπίζονται ως  πρόβλημα που μπορεί να επιλυθεί αλλά ως αφορμή για επίρριψη ευθυνών στον άλλον.  Δεν μιλούν πια τη ίδια γλώσσα. Δεν «ακούν» αυτό που «λέει» ο σύντροφός τους. Έτσι στην καλύτερη περίπτωση οι νέοι μας θα καταλήξουν να συντηρούν μια συμβατική, ξεφτισμένη σχέση που θα μοιάζει περισσότερο με συγγενική, φιλική. Στη χειρότερη θα αισθάνονται ως δυο εχθροί ή ξένοι που υποκρίνονται ότι μοιράζονται ένα από καιρό ξεχασμένο όνειρο…

Μια τέτοια εξέλιξη δεν αρμόζει όμως στο θρυλικό ζευγάρι του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας. Αν θέλουμε να κρατήσουμε το μύθο του ευτυχισμένου έρωτά τους ζωντανό στη διάρκεια των ετών  ίσως θα έπρεπε να τους συμβουλεύουμε, πως μόνο η αγάπη δεν αρκεί! Μια ερωτική σχέση δεν διατηρείται ως εκ θαύματος, αλλά είναι συνισταμένη της ύπαρξης αφοσίωσης, της διάθεσης ενέργειας και σκληρής δουλειάς. Οφείλουμε να έχουμε στην φαρέτρα μας υλικά όπως η επιθυμία για δέσμευση, η ευαισθησία, η γενναιοδωρία, η πίστη, η εμπιστοσύνη και η υπευθυνότητα.  Οι συνοδοιπόροι  του έρωτα πρέπει να μάθουν να αγαπούν το σύντροφό τους σύμφωνα με τα  θέλω, τις σκέψεις, τα συναισθήματα  και τις ανάγκες που εκείνος εκφράζει και όχι με γνώμονα τις λανθασμένες αντιλήψεις που ενδεχομένως έχουν για αυτόν. Χρειάζεται να μάθουν να αποκαταστούν τις γέφυρες επικοινωνίας, να συνεργάζονται, να υποχωρούν και να ενεργούν από κοινού. Να είναι διαλλακτικοί, να επιδεικνύουν ανοχή και συγχώρεση σε κάποια  λάθη του  συντρόφου τους. Οι δυσκολίες  που απορρέουν από αυτή την απαιτητική και συνεχή διαδικασία ίσως φωτιστούν αν το ζευγάρι αναζητήσει εξειδικευμένη βοήθεια.

Πιθανόν οι λέξεις «σκληρή δουλειά», «απαιτητική και συνεχής διαδικασία» να ξενίζουν όσους  έχουν συνδέσει τον έρωτα με την ελαφρότητα και τα παραμυθένια,  ροζ συννεφάκια που περικλείουν τις ερωτικές ιστορίες των θεατρικών κειμένων και των ταινιών.  Είναι ωστόσο  μονόδρομος αν θέλουμε η ευτυχία που μας χαρίζει ο έρωτας να αντέξει στο χρόνο και να ωριμάσει, παρασύροντας και εμάς μαζί στον κόσμο της ωριμότητας. Και  αν δε γραφτούν μεγαλόπνοα καλλιτεχνικά έργα που θα εξιστορούν αυτή μας την προσπάθεια,  ή δεν τα καταφέρουμε τουλάχιστον θα διδαχτούμε από αυτή και θα έχουμε την ικανοποίηση ότι πλησιάσαμε τους προσωπικούς μας στόχους μας.  Γιατί η αγάπη δεν αρκεί, μα για πολλούς από εμάς, «μόνο η αγάπη μένει…»  (Χαϊνης Αποστολάκης).

Αναφορές:

Beck, A.  (1988). Love is never enough. Harper & Row Publishers,New York.

Acevedo,  B.P. &  Aron, A. (2009). Does a Long-Term Relationship Kill Romantic Love? Review of General Psychology, vol .13, No. 1, p. 59-65