Freedigitalphotos

Γράφει η Νίκη – Αικατερίνη Μπαρπαγιάννη, Κλινική Ψυχολόγος

Δίαιτα… Υγιεινή  διατροφή… Είναι ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα πολλών από εμάς, αφού η χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας στέφθηκε πρωταθλήτρια στην παχυσαρκία ενηλίκων  σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με 7 στους 10 Έλληνες και 5 στις 10 Ελληνίδες να έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό. Είναι όμως και φράσεις που συνήθως  ακολουθούν έπειτα δυο πολύ προσφιλείς λεξούλες: «Από Δευτέρα…»

Τί συμβαίνει όμως και ενώ καταλαβαίνουμε τη σημασία του, διαρκώς αναβάλλουμε την έναρξη ενός πιο ισορροπημένου τρόπου αντιμετώπισης της διατροφής μας; Το πρόβλημα εντοπίζεται στην έλλειψη κινήτρου να εφαρμόσουμε τις γνώσεις μας  με αποτέλεσμα -πέραν της αρνητικής επίδρασης που έχει η υιοθέτηση αυτής της συμπεριφοράς στην υγεία και την εμφάνισή μας- να εγείρονται συναισθήματα ενοχής και απογοήτευσης.

Η δημιουργία αρνητικής σχέσης με το φαγητό συνεπάγεται τη γέννηση αρνητικών σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών γύρω από αυτό. Η στρεβλή σχέση με το φαγητό σημαίνει ότι στηριζόμαστε σε αυτό. Η σκέψη ότι αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας  να δεχτεί ως «δώρο»  ένα πλούσιο γεύμα για «τελευταία φορά» πριν ξεκινήσουμε τη δίαιτά μας, μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα είμαστε πλήρεις! Δυστυχώς, ποτέ δεν είναι η τελευταία φορά εφόσον θα υποκύψουμε και αργότερα στο φαύλο κύκλο. Συναισθηματικά, είναι χαρακτηριστικό  να θέλουμε επιτακτικά να φάμε  ακόμα και αν δε νιώθουμε ιδιαίτερα το αίσθημα της πείνας. («Πρέπει να φάω αυτή το γλυκό αυτή τη στιγμή!»).

Σε συμπεριφορικό επίπεδο, έχουμε την τάση να προγραμματίζουμε τις δραστηριότητές μας με τέτοιο τρόπο ώστε να ακολουθούμε απαρέγκλιτα μια διατροφική, συνήθως βλαβερή, ρουτίνα. Έτσι κάθε πρωί πηγαίνοντας στη δουλειά από μια συγκεκριμένη διαδρομή, θα αγοράσουμε οπωσδήποτε  τα κουλουράκια σοκολάτας από τον αγαπημένο μας φούρνο! Κάθε στάδιο ενισχύει το άλλο, εφόσον το φαγητό λειτουργεί ανακουφιστικά, ωστόσο η απόλαυση και η παρεχόμενη ανταμοιβή είναι βραχυπρόθεσμη και σύντομα εξελίσσεται σε ένα βάρος που περιπλέκει τη ζωή μας.

Για να κατορθώσουμε να διατηρήσουμε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής, είναι αναγκαίο να ωριμάσει μέσα μας η πεποίθηση ότι μπορούμε να το επιτύχουμε και εν συνεχεία η πεποίθηση να γίνει πράξη, θέτοντας σε εφαρμογή οργανωμένα βήματα και συγκεκριμένες στρατηγικές. Εναλλακτικά, είναι βοηθητικό να ανατρέξουμε στη φαντασία μας αναλογιζόμενοι πως θα ήταν εάν επιτυγχάναμε το στόχο μας, αντιπαραθέτοντας με την πραγματικότητα που βιώνουμε στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα. («Πώς νιώθω για το σώμα μου αυτή τη στιγμή;», «Πώς θα ήμουν αν έχανα κάποια κιλά;», «Πώς θα ήταν η ζωή μου αν ήμουν σωματικά υγιής και ελκυστικός;», «Τι θα σήμαινε αυτό για τις σχέσεις μου, για τη δουλειά μου;» κτλ). Το να ξέρουμε πού θέλουμε να φτάσουμε μας εμπνέει για να δουλέψουμε σκληρότερα, να σχεδιάσουμε ένα ρεαλιστικό πλάνο και να αποφύγουμε την παγίδα της αναβλητικότητας.

Κάθε φορά που η εσωτερική μας φωνή σαμποτάρει την προσπάθειά μας να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας και μας εξωθεί στην κατανάλωση μιας ανθυγιεινής τροφής ή ακόμα και σε ένα επεισόδιο υπερφαγίας  αφήνοντας τη δίαιτα για «αργότερα», είναι καλό να το δεχτούμε σαν φυσικό μα συνάμα αρνητικό τρόπο σκέψης. Αντιθέτως, είναι εφικτό να αντικαταστήσουμε τη σκέψη αυτή με  άλλες ρεαλιστικότερου περιεχομένου. Όταν το μυαλό  επιτάσσει να «φάω επειγόντως αυτή τη σοκολάτα, γιατί δε θα το αντέξω», σκεφτείτε το εξής. Αν κάποιος μας έδινε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό αντί για τη σοκολάτα, τι θα διαλέγαμε; Αν μας έδιναν ως αντάλλαγμα την αγκαλιά ενός αγαπημένου προσώπου; Αν απορρίψουμε τη σοκολάτα, σημαίνει ότι κάναμε ένα βήμα στο να σκεφτούμε πιο λογικά και ευεργετικά για την υγεία μας.

Σε τελική ανάλυση, ας σκεφτούμε  πού μας οδήγησε η υποταγή σε αυτόν τον εσωτερικό «σαμποτέρ». Είμαστε ικανοποιημένοι από τη μέχρι τώρα πορεία μας; Γιατί λοιπόν να αναλωνόμαστε  σε ό, τι αποδείχτηκε μάταιο;