Είναι ευρέως γνωστό ότι τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη βρίσκονται στα περισσότερα σούπερ μάρκετ, εκφράζοντας έτσι μια μεγάλη γκάμα τροφίμων για τους πάσχοντες από το αυτοάνοσο νόσημα την επονομαζόμενη κοιλιοκάκη.

Εγείρονται όμως δύο άξια σημασίας ερωτήματα:

•     Είναι τελικά τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη πραγματικά υγιεινά;
•     Κατά πόσο μπορούν να κάνουν την κοιλιοκάκη μια μακρινή ανάμνηση;

Αναμφίβολα, μετά από έρευνες πολλών ετών έχει αποδειχθεί ότι η δίαιτα άνευ γλουτένης είναι ιδανική για τους ασθενείς με κοιλιοκάκη. Η διαφορά όμως έγκειται στη συγκεκριμενοποίηση της δίαιτας αυτής, με το αν και κατά πόσο θα πρέπει να καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση συσκευασμένα προϊόντα χωρίς γλουτένη.

Σύμφωνα με νέες έρευνες η γλουτένη σαφώς και είναι ο χειρότερος ένοχος για την κοιλιοκάκη. Υπάρχει όμως ένας κατάλογος από άλλα τρόφιμα που οδηγούν σε φλεγμονή και διατηρούν την εντεροπάθεια, διότι το έντερο που πάσχει από κοιλιοκάκη έχει υποστεί σοβαρή ζημιά και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές.

Σε μεγάλο ποσοστό νεοδιαγνωσθέντων οι οποίοι έκαναν καθημερινή κατανάλωση συσκευασμένων τροφίμων χωρίς γλουτένη, παρατηρήθηκε ότι οι φλεγμονές επιμένουν ή/και μεγαλώνουν, η ανεπάρκεια βιταμινών συνεχίζεται και το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου επιμένει, παρ’όλη τη δίαιτα χωρίς γλουτένη.

Η τυπική δίαιτα που προτείνεται από πολλούς ιατρούς είναι τρόπον τινά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ιδιαίτερα επεξεργασμένη διατροφή που αποτελείται από τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι και κορεμένα ή trans λιπαρά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τη δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι η εξάρτηση από τα επεξεργασμένα τρόφιμα που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά και είναι πλούσια σε τοξίνες.

Πιο συγκεκριμένα, τέσσερις συγκεκριμένες τοξίνες τροφίμων είναι εκείνες που συμβάλλουν στο διαρρέον έντερο, στη φλεγμονή και στην αβιταμίνωση:

•     Σπόροι δημητριακών (όπως καλαμπόκι, βρώμη –στην οποία έχει αφαιρεθεί η γλουτένη-)
•     Σόγια (γάλια σόγιας, αλεύρι σόγιας)
•     Βιομηχανικά σπορέλαια (έλαιο ελαιοκράμβης, έλαιο κάρδαμου)
•     Ζάχαρη (ιδιαίτερα υψηλής φρουκτόζης σιρόπι καλαμποκιού και ζάχαρη)

Παρά το γεγονός ότι η χειρότερη τοξίνη τροφίμων –δηλαδή η γλουτένη- αφαιρείται, η διατροφή χωρίς γλουτένη στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στους άλλους τέσσερις παράγοντες που προκαλούν τις σύγχρονες ασθένειες. Στην πραγματικότητα πολλά συσκευασμένα τρόφιμα φορτώνονται με υψηλότερες συγκεντρώσεις αυτών των τεσσάρων τοξικών τροφίμων από ότι τα αντίστοιχα συμβατικά ζυμαρικά.

Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι ο κύριος λόγος που τα άτομα με κοιλιοκάκη δεν τρέφονται με τρόφιμα χωρίς γλουτένη, είναι επειδή περιέχουν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται γλιαδίνη, η οποία είναι μια προλαμίνη που αυξάνει την παραγωγή ζονουλίνης, προκαλώντας διαρροή του εντέρου και φλεγμονή.

Τα περισσότερα σιτηρά περιέχουν μια τοξική πρωτεΐνη που ονομάζεται «προλαμίνη», μια σκληρή πρωτεΐνη την οποία οι άνθρωποι δεν μπορούν να αφομοιώσουν. Η έρευνα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν είμαστε «εξοπλισμένοι» να κάνουμε σωστή πέψη ή να «σπάσουμε» τις προλαμίνες σε μικρά κομμάτια, ώστε να απορροφήσουμε οποιοδήποτε από τα θρεπτικά συστατικά τους. Σημειωτέον δε, ότι οι τοξικές προλαμίνες παρέχουν στο φυτό ένα μηχανισμό προστασίας για την επιβίωσή του. Αυτές λοιπόν οι πρωτεΐνες προκαλούν ερεθισμό του βλεννογόνου του εντέρου και ουσιαστικά «κρύβονται» στο εντερικό τοίχωμα των ανθρώπων και των ζώων που τις καταναλώνουν.

Η ζεΐνη, η προλαμίνη στο καλαμπόκι, έχει αποδειχθεί ότι είναι προβληματική για την κοιλιοκάκη. Επιπροσθέτως, η αβενίνη, η προλαμίνη στη βρώμη, ενεργοποιεί μια ισχυρή φλεγμονώδη αντίδραση. Η ορζενίνη, η προλαμίνη στο καφέ ρύζι, μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στο έντερο των παιδιών.

Εκτός όμως από τις προλαμίνες, έχει αναφερθεί ότι οι λεκτίνες των σιτηρών είναι εξίσου πολύ τοξικές, διότι δεν πέπτονται ούτε αυτές και συγκολλούνται με τα κύτταρα του τοιχώματος του εντέρου εμποδίζοντάς τα από την ολοκλήρωση των συνηθισμένων διαδικασιών επούλωσής τους, προκαλώντας επιπλέον φλεγμονή.

Αξιοσημείωτο επίσης είναι, ότι άλλη μια σειρά ουσιών όπως οι «φυτάτες» χρησιμοποιούνται για να παρέχουν στα φυτά τις απαραίτητες βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά που χρειάζονται για να διατηρηθούν ζωντανά. Όταν λοιπόν αυτά καταναλωθούν, για το λόγο του ότι «προσπαθούν να επιβιώσουν», δεσμεύουν τα μεταλλικά ιόντα μέσα μας, με αποτέλεσμα να μειώνουν τη βιοδιαθεσιμότητα των κρίσιμων μετάλλων όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο και ψευδάργυρο.

Ακόμα και η κινόα, μια συχνή βάση της υγιούς δίαιτας ελεύθερης γλουτένης περιέχει «σαπωνίνες», μια άλλη χημική άμυνα των φυτών που βλάπτει το τοίχωμα του εντέρου, γι’αυτό και πρέπει να αποφεύγονται και οι πολύ μεγάλες ποσότητες κατανάλωσής της. Η σόγια με τη σειρά της, διαταράσσει τις ορμόνες λόγω της παρουσίας φυτοοιστρογόνων και είναι υψηλή επίσης σε φυτάτες που έχει τις προαναφερθείσες επιπτώσεις. Επιπλέον, η κατανάλωση των βιομηχανικών σπορέλαιων (αραβοσιτέλαιο, βαμβακέλαιο, σογιέλαιο, κραμβέλαιο, ηλιέλαιο, κλπ) έχει αυξηθεί σημαντικά. Έχουν ανιχνευθεί πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα στα ράφια τα οποία περιέχουν αυτά τα σπορέλαια που είναι πλούσια σε ωμέγα ­6 λιπαρά οξέα. Αυτό που δεν θα πρέπει να ξεχνούμε είναι ότι, όταν τα ωμέγα­6 και ωμέγα­3 λιπαρά οξέα βρίσκονται σε ισορροπημένη αναλογία δεν προάγουν τη φλεγμονή, αλλά εάν η κατανάλωση των ωμέγα­6 λιπαρών οξέων αυξάνει χωρίς την αντίστοιχη αύξηση των ωμέγα­3 λιπαρών οξέων, η αναλογία είναι εκτός ισορροπίας και έτσι παρουσιάζεται φλεγμονή.

Ένα ακόμη γεγονός που αξίζει να αναφερθεί, είναι ότι η ζάχαρη πυροδοτεί μια «ζωηρή φωτιά» στο σώμα των ασθενών. Αρχικά, πρέπει να αναφερθεί ότι οι υδατάνθρακες και τα σάκχαρα είναι η κύρια τροφή για τα βακτήρια του εντέρου μας. Τα βακτήρια τρέφονται από τη ζάχαρη και αυτό είναι φυσιολογικό. Αυτό που δεν είναι όμως φυσιολογικό, είναι το είδος των βακτηρίων που υπέρ-αναπτύσσονται στο έντερο του ασθενούς με κοιλιοκάκη. Όταν η λεπτή ισορροπία της εντερικής χλωρίδας διαταράσσεται, ευκαιριακά τα παθογόνα βακτήρια μπορεί γρήγορα να πάρουν τον έλεγχο και να προκαλέσουν «δυσβιοτικό έντερο» ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Πιο διεξοδικά, κατά τη διάρκεια των ενεργών σταδίων της κοιλιοκάκης, οι λάχνες δεν λειτουργούν σωστά και μπορεί να συμβεί δυσαπορρόφηση υδατανθράκων (που σημαίνει ότι υπάρχει επιπλέον τροφή για τα βακτήρια). Η πιο κοινή ζάχαρη που καταναλώνεται στην τυπική δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι η σακχαρόζη (κοινώς, η επιτραπέζια ζάχαρη). Η σακχαρόζη διασπάται κατά τη διαδικασία της πέψης σε μόρια μονοσακχαρίτη για να απορροφηθεί από το έντερο. Εδώ λοιπόν είναι η «παγίδα»: ο κύριος «διαχωριστής» για αυτούς τους χημικούς δεσμούς είναι οι μικρολάχνες, οι οποίες έχουν καταστραφεί και δεν είναι σε θέση να κάνουν πλέον τη ορθή λειτουργία τους. Το γεγονός αυτό, μας αφήνει με πλεόνασμα από μόρια σακχάρων τα οποία κυκλοφορούν στο έντερο και τρέφουν τα κακά βακτήρια. Σε γενικές γραμμές, η τυπική δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι κυρίως έτοιμοι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες και επεξεργασμένα σάκχαρα, οι οποίοι είναι κυρίως δι­ και πολυσακχαρίτες που πρέπει να διασπαστούν στο έντερο πριν να μπορούν να απορροφηθούν. Έχοντας λοιπόν ένα σωρό άπεπτους υδατάνθρακες και σάκχαρα να κυκλοφορούν στο έντερό μας, δημιουργείται η «τέλεια συνταγή» για πεπτικά προβλήματα και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το οποίο και προκαλεί το διαρρέον έντερο.

Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει ότι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου από μόνο του μπορεί να πυροδοτήσει την απελεύθερωση ζονουλίνης με τον ίδιο τρόπο που το κάνει και η γλουτένη. Σε μια άλλη μελέτη, οι ερευνητές πήραν βιοψίες λεπτού εντέρου από παιδιά με κοιλιοκάκη για να κατανοήσουν το ρόλο των βακτηρίων στην ασθένεια. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: δεν βρέθηκε μόνο υπερανάπτυξη, αλλά ανακάλυψαν ότι αυτά τα παιδιά είχαν 42 διαφορετικά ραβδόμορφα βακτηρίδια, 30 εκ των οποίων δεν είχαν βρεθεί ποτέ προηγουμένως στο ανθρώπινο λεπτό έντερο και 18 εκ των οποίων ήταν εντελώς άγνωστοι. Εφόσον λοιπόν, τα βακτήρια αυτά τρέφονται με τους άπεπτους υδατάνθρακες απελευθερώνουν μεθάνιο και υδρογόνο. Το τελικό αποτέλεσμα λοιπόν, είναι φούσκωμα, διάρροια ή δυσκοιλιότητα και μια διαρκής αθεράπευτη κοιλιοκάκη.

Έτσι λοιπόν ο μόνος τρόπος για να ξεκινήσει η θεραπεία της κοιλιοκάκης είναι να «σπάσει» αυτός ο κύκλος και το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε ότι η δίαιτα χωρίς γλουτένη δεν είναι αρκετή, καθώς υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος για να τρέφεται ο ασθενής.

Τι μπορεί να φάει κάποιος με κοιλιοκάκη για να αισθάνεται καλύτερα;

Η απάντηση είναι να καταναλώνει τρόφιμα που γίνεται η πέψη τους εύκολα, είναι χαμηλής τοξικότητας, φυσικά τρόφιμα. Τρόφιμα δηλαδή που δεν τρέφουν τα κακά βακτήρια ή προωθούν τη φλεγμονή, αλλά παράλληλα παρέχουν επαρκή τροφή και βελτιώνουν την εντερική διαπερατότητα.

Σε μια ιδανική διατροφή χωρίς γλουτένη δεν πρέπει λοιπόν να περιέχονται επεξεργασμένα τρόφιμα που εμπεριέχουν πρόσθετα σάκχαρα, φυτικά έλαια, πρόσθετα, χρωστικές ουσίες ή ο,τιδήποτε βλάπτει την υγεία. Πρέπει να εξαλειφθούν οι δισακχαρίτες και οι πολυσακχαρίτες, έτσι ώστε να λιμοκτονήσουν τα κακά βακτήρια. Σε αντιπαραβολή, ενθαρρύνεται η κατανάλωση των χαμηλών τοξινών και κυρίως τα τρόφιμα στη φυσική τους κατάσταση, δηλαδή μη επεξεργασμένα. Επιπροσθέτως, δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι πολλά θρεπτικά συστατικά βρίσκονται σε προϊόντα ζωικής προέλευσης, τα οποία μας προμηθεύουν με πρωτεΐνη και υγιή λίπη καθώς και τα προβιοτικά από τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση.

Η διαδικασία της αποκατάστασης αρχίζει από την καταστροφή των κακών βακτηρίων και βοηθώντας το έντερο να θεραπευτεί με την αφαίρεση αρχικά των ανθυγιεινών τροφίμων που μπορεί να είναι προβληματικά. Σε γενικές γραμμές, τα καλύτερα αποτελέσματα συνέβησαν όταν τα τρόφιμα μαγειρεύονται σωστά και οι προβληματικές τροφές εισάγονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.

Η σωστή διατροφή για τους πάσχοντες με κοιλιοκάκη –εκτός φυσικά από την εξάλειψη της γλουτένης- θα ήταν μια μορφή διατροφής χαμηλών υδατανθράκων, η οποία αφαιρεί τις κοινές ερεθιστικές ουσίες που είναι προβληματικές, αλλά περιορίζει επίσης τη διαθεσιμότητα των υδατανθράκων ως πηγή τροφής για τα κακά βακτήρια και τα λιμοκτονεί με την πάροδο του χρόνου. Καθώς το λεπτό έντερο βελτιώνεται, μπορούμε να αρχίσουμε να απορροφούμε τα θρεπτικά συστατικά σωστά και πάλι. Πιο διεξοδικά, ο όγκος των σακχάρων που απαιτείται για να ζυμωθεί στην πεπτική οδό καθίσταται λιγότερος και τα συμπτώματα όπως φούσκωμα και διάρροια αρχίζουν και φεύγουν.

Αρχικά λοιπόν, προτείνεται οι ασθενείς να ξεκινήσουν με απλές τροφές που είναι εύκολες στην πέψη και στη συνέχεια θα καταλήξουν δημιουργώντας μια προσαρμοσμένη διατροφή που επεκτείνεται με περισσότερα τρόφιμα! Ενώ λοιπόν η κοιλιοκάκη βρίσκεται στο στάδιο της αποκατάστασης των εντερικών λαχνών, επιτρέπονται σιγά σιγά τα τρόφιμα που μπορεί να μην ήταν καλά ανεκτά νωρίτερα (όπως αυγά, ξηροί καρποί, ή γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση).

Τέλος, στις έρευνες που έχουν διεξαχθεί επισημαίνεται πόσο απαιραίτητη είναι η βιταμίνη D για όλες τις μορφές αυτοάνοσων νοσημάτων όπως και της κοιλιοκάκης, διότι καθιστώντας ένα πιο ισχυρό ανοσοποιητικό στον οργανισμό, επιτυγχάνεται η αποτροπή της υποτροπιάζουσας κοιλιοκάκης.

logodiatrofis.gr

Η πλήρης υγεία ενός οργανισμού συνδέεται άμεσα με την καλή κατάσταση του εντερικού μας συστήματος. Το έντερο συμβάλλει ουσιαστικά στη διαδικασία της πέψης, αλλά παίζει κι έναν πολύ σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Για ένα έντερο καθαρό και πλήρως λειτουργικό χρειάζεται:
– πλήρης καθαρισμός του με νηστεία ή με φυσικά συμπληρώματα διατροφής τουλάχιστον μία φορά στους 6 μήνες, καθώς και
– συστηματική λήψη τροφίμων (προβιοτικά, πρεβιοτικά και συμβιοτικά) που προάγουν την υγιή εντερική χλωρίδα (η άμυνα του οργανισμού εξαρτάται κατά 70% από την υγιή κατάσταση της εντερικής χλωρίδας).

Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ